Nếu bạn hoặc người thân của bạn dương tính với HIV/AIDS, việc chăm sóc sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng cho người bệnh là một vấn đề mà bạn cần đặc biệt chú ý.
Đó là bởi vì cơ thể người bệnh sẽ trải qua những thay đổi, cả do thuốc và bản thân bệnh tật. Ví dụ, người bệnh có thể bị sụt cân quá mức, nhiễm trùng hoặc chứng loạn dưỡng chất.
Cải thiện chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt có thể cải thiện sức khỏe cho người bệnh.
Bạn cần tư vấn trực tiếp về các vấn đề liên quan đến HIV liên hệ PKĐK Biển Việt theo số hotline: 0812217575
1. HIV/AIDS là gì?
HIV/AIDS (vi rút suy giảm miễn dịch ở người) là một loại vi rút tấn công các tế bào giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng, làm cho một người dễ bị nhiễm trùng và các bệnh khác. Nó lây lan khi tiếp xúc với một số chất dịch cơ thể của người nhiễm HIV, phổ biến nhất là khi quan hệ tình dục không được bảo vệ (quan hệ tình dục không dùng bao cao su hoặc thuốc điều trị HIV để ngăn ngừa hoặc điều trị HIV), hoặc qua việc dùng chung dụng cụ tiêm chích ma túy.
Nếu không được điều trị, HIV có thể dẫn đến bệnh AIDS (hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải). Cơ thể con người có thể loại bỏ HIV và không có phương pháp chữa trị HIV hiệu quả nào. Vì vậy, một khi bạn nhiễm HIV, bạn sẽ có nó suốt đời.
2. Mối quan hệ giữa dinh dưỡng và người nhiễm virus HIV
HIV tấn công và phá hủy hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể khó chống lại sự nhiễm trùng. Đặc biệt những người nhiễm HIV sử dụng kết hợp các loại thuốc điều trị HIV mỗi ngày. Thuốc HIV ngăn ngừa HIV phá hủy hệ thống miễn dịch. Một chế độ ăn uống lành mạnh cũng giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và giúp cho người nhiễm HIV khỏe mạnh.
Một chế độ ăn uống lành mạnh là chế độ cung cấp đủ các loại dinh dưỡng thiết yếu, đa dạng nhóm thực phẩm. Từ đó, cơ thể có nhiều năng lượng sẽ giúp những người nhiễm HIV duy trì cân nặng khỏe mạnh và hấp thụ tốt thuốc điều trị HIV.
Có sáu chất dinh dưỡng thiết yếu cần bổ sung cho cơ thể như:
- Protein xây dựng cơ bắp và hệ thống miễn dịch mạnh mẽ.
- Carbohydrate (bao gồm tinh bột và đường) cung cấp năng lượng.
- Chất béo cung cấp cho cơ thể thêm nhiều năng lượng.
- Vitamin điều hòa các quá trình trong cơ thể.
- Khoáng chất điều chỉnh các quá trình chuyển hóa của cơ thể và cũng tạo nên các mô.
- Nước cung cấp chất khoáng, vận chuyển các dinh dưỡng thiết yếu để nuôi tế bào.
Các nguyên tắc cơ bản về ăn uống lành mạnh cũng sẽ giúp ích cho bạn nếu bạn có HIV dương tính. Những nguyên tắc này bao gồm:
- Ăn một chế độ ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu
- Chọn nguồn protein nạc, ít chất béo
- Hạn chế đồ ngọt, nước ngọt và thức ăn có thêm đường
- Bao gồm protein, carbohydrate và một chút chất béo tốt trong tất cả các bữa ăn chính và đồ ăn nhẹ.
Cải thiện chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt có thể cải thiện sức khỏe người đang điều trị HIV
3. Cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho người nhiễm virus HIV
Dưới đây là thông tin cụ thể hơn để giúp bạn bắt đầu với một kế hoạch ăn uống lành mạnh hơn.
3.1 Duy trì cân nặng khỏe mạnh
Một số người nhiễm virus HIV cần ăn nhiều calo mỗi ngày để ngăn ngừa tình trạng giảm cân. Bạn không nên dựa vào dấu hiệu cảm thấy đói hay thèm ăn thì mới ăn uống. Bởi có nhiều trường hợp, bạn sẽ cảm thấy buồn nôn hoặc chán ăn. Nếu đây là trường hợp bạn đang gặp phải thì cần liên hệ với bác sĩ để nhận được tư vấn về chế độ dinh dưỡng, kích thích ăn uống, cung cấp năng lượng cho cơ thể.
3. 2 Ăn nhiều Carbohydrate
Carbohydrate cung cấp nguồn năng lượng dồi dào cho cơ thể. Bạn có thể dễ dàng bổ sung qua các loại thực phẩm như: bánh mì, mỳ ống, cơm, ngũ cốc, khoai tây,…
Carbohydrate có các hình thức khác nhau. Carbohydrate đơn giản dễ tiêu hóa hơn nhưng có thể khiến lượng đường trong máu tăng mạnh. Carbohydrate đơn giản bao gồm đường (được tìm thấy trong đồ ngọt, nước ngọt), gạo trắng và bột mì trắng. Chúng cũng có thể xuất hiện trong trái cây và sữa.
Carbohydrate phức tạp (còn gọi là tinh bột) cần nhiều thời gian hơn để cơ thể tiêu hóa và thường chứa nhiều chất xơ, các chất dinh dưỡng so với carbohydrate đơn giản. Carbohydrate phức tạp bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, đậu (các loại đậu), rau có tinh bột như ngô và khoai tây và gạo lứt. Bởi vì chúng mất nhiều thời gian hơn để tiêu hóa, carbohydrate phức tạp không làm cho lượng đường trong máu tăng mạnh như carbohydrate đơn giản.
3.3 Ăn nhiều protein để chống mất cơ bắp
Protein giúp cơ thể xây dựng và duy trì cơ bắp. Trong thời gian bị nhiễm trùng, protein được lưu trữ trong cơ bắp có thể bị đốt cháy để cung cấp năng lượng cho cơ thể. Điều này có thể dẫn đến mất cơ bắp (còn được gọi là lãng phí cơ bắp).
Điều quan trọng là phải cố gắng ăn ít nhất ba phần protein mỗi ngày. Bạn nên bổ sung các loại thực phẩm giàu protein vào bữa ăn hàng ngày bao gồm: Thịt nạc (bao gồm thịt bò, thịt gà và thịt lợn), cá, phô mai, sữa chua, trứng, các loại đậu,…
Một số nguồn protein động vật có thể chứa nhiều chất béo bão hòa và nên được sử dụng ở mức độ vừa phải. Đặc biệt nếu bạn bị tăng cholesterol hoặc có nguy cơ mắc bệnh tim.
3.4. Chất xơ, nước, trái cây và rau quả tốt cho sức khỏe đường ruột
Cơ thể bạn cần một đường ruột khỏe mạnh để có được các chất dinh dưỡng cần thiết từ thực phẩm, chất bổ sung và thuốc. Thực phẩm giàu chất xơ hỗ trợ sức khỏe đường ruột. Bao gồm các: yến mạch, bánh mì ngũ cốc nguyên hạt, đậu xanh, đậu, hoa quả và rau,…
Uống nhiều nước, nước ép, trái cây tươi và rau quả có thể giúp bạn tiêu hóa và loại bỏ chất thải qua nước tiểu và phân. Không những thế nó còn giúp giảm tác dụng phụ của thuốc.
3.5. Bổ sung nhiều thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất để giảm viêm
Người nhiễm virus HIV nên tích cực ăn các loại thực phẩm có thể giúp giảm viêm. Bao gồm các loại rau lá xanh như củ cải, cải xoăn và rau bina, bông cải xanh, rau cần tây, các loại cá, trái cây (việt quất, anh đào, dứa và dâu tây), các loại hạt (hạnh nhân, quả óc chó), dầu ô liu, các loại gia vị,…
Những người nhiễm HIV cần nhiều vitamin hơn để xây dựng và sửa chữa mô. Bởi không phải lúc nào cơ thể cũng có thể nhận được tất cả các vi chất dinh dưỡng (vitamin và khoáng chất) từ thực phẩm bạn ăn. Nếu không nhận được đầy đủ vi chất dinh dưỡng có thể gây ra các vấn đề như thiếu máu.
4. Dinh dưỡng và HIV/AIDS: Mẹo để đối phó với các vấn đề đặc biệt
Cơ thể của bạn có thể có nhiều phản ứng khác nhau với HIV và bạn cũng có thể gặp các tác dụng phụ do thuốc. Dưới đây là mẹo để đối phó với một số vấn đề phổ biến nhất:
4.1. Khi bị buồn nôn và ói mửa
- Hãy thử những món ăn nhạt nhẽo, ít chất béo, chẳng hạn như mì ống đơn giản, trái cây đóng hộp hoặc nước dùng bình thường
- Ăn các bữa nhỏ sau mỗi 1-2 giờ.
- Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ hoặc cay, hoặc thức ăn có mùi mạnh.
- Uống trà gừng hoặc bia gừng.
- Ăn nhiều thức ăn lạnh và ít thức ăn nóng.
- Nghỉ ngơi giữa các bữa ăn, nhưng không nằm thẳng.
- Hỏi bác sĩ về các loại thuốc trị buồn nôn.
4.2. Khi bị bệnh tiêu chảy
- Uống nhiều chất lỏng hơn bình thường. Hãy thử nước trái cây pha loãng hoặc Gatorade.
- Hạn chế sữa và đồ uống có đường hoặc chứa caffein.
- Ăn chậm và thường xuyên hơn.
- Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ.
- Hãy thử ăn kiêng (chuối, cơm, sốt táo và bánh mì nướng) trong một thời gian ngắn.
- Thay vì các sản phẩm tươi sống, hãy thử các loại rau nấu chín kỹ hoặc đóng hộp.
- Hãy thử bổ sung canxi cacbonat hoặc bổ sung chất xơ như bánh xốp.
4.3. Khi bị chán ăn
- Thể dục để giúp kích thích sự thèm ăn của bạn.
- Không uống quá nhiều ngay trước bữa ăn.
- Ăn cùng gia đình hoặc bạn bè, làm cho bữa ăn hấp dẫn nhất có thể.
- Hãy thử các bữa ăn nhỏ hơn và thường xuyên hơn.
- Bao gồm nhiều loại kết cấu, hình dạng và màu sắc.
- Hỏi bác sĩ về các loại thuốc kích thích sự thèm ăn.
4.4. Khi bị giảm cân quá nhiều
- Bao gồm nhiều protein, carbohydrate và chất béo hơn trong chế độ ăn uống của bạn.
- Dùng kem hoặc một nửa rưỡi đối với ngũ cốc. Thêm kem vào món tráng miệng.
- Ăn trái cây khô hoặc các loại hạt để ăn nhẹ.
- Hỏi bác sĩ về các loại thuốc kích thích sự thèm ăn và điều trị chứng buồn nôn.
4.5. Bị các vấn đề về miệng và nuốt
- Ăn thức ăn mềm như sữa chua hoặc khoai tây nghiền.
- Tránh rau sống; nấu chúng thay thế.
- Chọn trái cây mềm hơn, chẳng hạn như chuối hoặc lê.
- Tránh xa các loại thực phẩm có tính axit, chẳng hạn như cam, chanh và cà chua.
- Hãy đến gặp bác sĩ để đảm bảo rằng bạn không bị nhiễm trùng cơ hội hoặc cần làm thêm xét nghiệm chẩn đoán.
6. An toàn thực phẩm đối với người nhiễm virus HIV
Bởi vì HIV gây tổn hại cho hệ thống miễn dịch, nên ngộ độc thực phẩm có thể nghiêm trọng và thời gian lâu khỏi hơn so với những người có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh. Thực hiện các hướng dẫn an toàn thực phẩm làm giảm nguy cơ mắc các bệnh từ thực phẩm.
Điều rất quan trọng để bảo vệ bạn khỏi nhiễm trùng hoặc nguy cơ mắc các bệnh từ thực phẩm nên thực hiện:
- Rửa tay trước khi chuẩn bị hoặc ăn thức ăn.
- Rửa tất cả các loại trái cây và rau quả cẩn thận.
- Không ăn trứng sống hoặc nấu chưa chín hoặc các loại gỏi.
- Sử dụng nước đóng chai hoặc nước lọc nếu nguồn nước công cộng không hoàn toàn an toàn.
Bên cạnh việc duy trì chế độ dinh dưỡng, ăn uống lành mạnh thì không thể bỏ qua việc thăm khám sức khỏe định kỳ. Liên hệ ngay theo hotline 0812217575 để nhận được tư vấn nhiệt tình từ đội ngũ tư vấn viên của PKĐK Biển Việt. Ngoài ra, bạn có thể dễ dàng đặt lịch thăm khám nhanh chóng mà không mất nhiều thời gian chờ đợi, xếp hàng như các bệnh viện công mà vẫn đảm bảo kết quả chính xác.
Địa chỉ: Số 18, Nhà Vườn 1, Tổng Cục 5, Bộ Công An, Tân Triều, Thanh Trì, Hà Nội (cuối đường Chiến Thắng Hà Đông).
