Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo sử dụng thuốc kháng HIV để điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) như một biện pháp dự phòng bổ sung trong gói dự phòng tổng thể cho những người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao.
1. Lợi ích của PrEP trong phòng chống lây nhiễm HIV
Các nghiên cứu của tổ chức Y tế thế giới đã chứng minh sử dụng PrEP đúng cách làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV đến hơn 90% qua đường tình dục và hơn 70% đối với nhóm tiêm chích ma túy.
PrEP là sử dụng thuốc kháng vi rút (ARV) để dự phòng lây nhiễm HIV ở người có nguy cơ cao chưa bị nhiễm HIV, giúp phòng ngừa lây nhiễm HIV trong cơ thể bằng cách ngăn cản sự phát triển chất xúc tác sinh học (enzym) là chất mà HIV dùng để tạo ra các bản sao vi rút mới. Nếu dùng đúng, đều và đủ có thể phòng lây nhiễm HIV lên đến trên 90% ở những người có nguy cơ cao lây nhiễm HIV. Từ năm 2015, Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo sử dụng PrEP (như là một phần của chiến lược dự phòng HIV toàn diện bao gồm cả việc sử dụng bao cao su) ở những người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao. Phương pháp này tuy không thay thế được vắc-xin HIV hay những biện pháp phòng ngừa lây nhiễm HIV khác nhưng nó cũng là một cách đơn giản có khả năng làm giảm 2/3 nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm quan hệ tình dục đồng giới nam (MSM) qua các thử nghiệm lâm sàng và các can thiệp thực tế trên thế giới.
2. Ai là người nên sử dụng PrEP?
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, PrEP phù hợp với mọi đối tượng chưa nhiễm HIV mà có nguy cơ lây nhiễm cao. PrEP uống hằng ngày có hiệu quả với các nhóm:
- Nam quan hệ tình dục đồng giới;
- Người chuyển giới nữ;
- Người tiêm chích ma túy;
- Phụ nữ bán dâm;
- Vợ, chồng, bạn tình âm tính của người nhiễm HIV;
- Những người tiếp tục có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV sau khi đã được điều trị sau phơi nhiễm HIV (PEP).
PrEP uống theo tình huống chỉ được chỉ định với nhóm MSM có quan hệ qua đường hậu môn.
Ở Việt Nam, theo Hướng dẫn Điều trị và chăm sóc HIV của Bộ Y tế, PrEP uống hằng ngày được sử dụng cho các nhóm đối tượng sau:
- Những người có HIV âm tính và có nguy cơ lây nhiễm HIV cao, bao gồm: MSM, người chuyển giới nữ, người tiêm chích ma túy, gái mại dâm và người quan hệ tình dục khác giới có nguy cơ cao.
- Vợ, chồng, bạn tình của người có HIV: Chi định dùng PrEP nếu chồng, vợ bạn tình nhiễm HIV chưa điều trị ARV hoặc mới điều trị dưới 6 tháng hoặc đang điều trị mà tải lượng vi rút còn ở mức trên 200 bản sao/ml. Không cần chỉ định PrEP khi xét nghiệm tải lượng HIV của bạn tình nhiễm HIV đang điều trị ARV < 200 bản sao/ml và tuân thủ tốt.
- Những người gần đây đã sử dụng PEP sau khi phơi nhiễm qua đường tình dục hoặc tiêm chích.
- Những người yêu cầu sử dụng PrEP mà không có chỉ định rõ ràng khác.
PrEP tình huống (ED-PrEP) chỉ sử dụng cho người nam quan hệ tình dục đồng giới:
- Có quan hệ tình dục qua đường hậu môn.
- Không có quan hệ tình dục qua đường âm đạo.
- Không bị viêm gan B.
- Có quan hệ không quá 2 lần/tuần.
- Chủ động được thời gian quan hệ tình dục.
Cũng theo Tổ chức Y tế thế giới, những quần thể có nguy cơ lây nhiễm HIV cao được định nghĩa là nếu không sử dụng PrEP thì có tỷ lệ nhiễm mới là 3 người trở lên trong 100 người trong một
3. Thuốc điều trị PrEP uống như thế nào? Phải dùng sau bao lâu mới có tác dụng dự phòng lây nhiễm HIV?
Hiện nay, điều trị PrEP bằng thuốc ARV có chứa Tenofovir/Emtricitabine (TDF/FTC) hàm lượng TDF/FTC 300/200mg: uống 1 viên/ngày. Nên uống vào một thời điểm nhất định để tạo ra thói quen uống thuốc đều đặn.
Đối với nam quan hệ tình dục đồng giới qua đường hậu môn: Uống mỗi ngày 1 viên thì hiệu quả tối đa sau 7 ngày uống liên tục hoặc uống 2 viên trước khi quan hệ tình dục 2 – 24 giờ. Cần được tiếp tục sử dụng thuốc PrEP 2 ngày sau lần quan hệ tình dục cuối cùng để bảo đảm hiệu quả cho lần phơi nhiễm HIV cuối cùng.
Với quan hệ tình dục qua đường âm đạo hoặc phòng lây nhiễm HIV qua đường máu: Cần uống ít nhất 21 viên (1 viên/1 ngày) mới có tác dụng phòng lây nhiễm HIV. Sử dụng PrEP tiếp tục đến hết 28 ngày sau lần phơi nhiễm cuối cùng để bảo vệ cho lần phơi nhiễm HIV cuối cùng.
4. Sử dụng PrEP có mất phí không?
Hiện nay tại Phòng khám đa khoa Biển Việt, đang cấp phát miễn phí thuốc PrEP cho tất cả mọi khách hàng.
Các chi phí liên quan đến khám, tư vấn, xét nghiệm … đều được miễn phí hoàn toàn.
Để cụ thể hơn về đăng ký sử dụng PrEP miễn phí, các bạn liên hệ Biển Việt theo số: 08.1221.7575
Địa chỉ: Số 18, Nhà Vườn 1, Tổng Cục 5, Bộ Công An, Tân Triều, Thanh Trì, Hà Nội (cuối đường Chiến Thắng Hà Đông).
