Thiếu máu cổ tử cung (bất tức cổ tử cung) là tình trạng nhu mô vùng cổ tử cung bị thiếu máu nuôi tại chỗ, ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng cổ tử cung. Nếu trong giai đoạn thai kỳ, thiếu máu cổ tử cung có thể gây ra sảy thai, sinh non hay các biến chứng nguy hiểm khác.
1. Bất túc cổ tử cung có nguy hiểm?
Bất túc cổ tử cung hay còn gọi là thiếu máu cổ tử cung là một tình trạng xảy ra khi nhu mô cổ tử cung suy yếu do các nguyên nhân thiếu máu nuôi tại chỗ.
Bình thường, trong suốt thời gian người phụ nữ mang thai, cổ tử cung có hai chức năng chính. Đầu tiên, cổ tử cung đóng kín thành một khối vững chắc nhằm tạo thành một khối toàn vẹn về thể chất trong suốt thai kỳ trong khi thể tích buồng tử cung lại tăng nhanh đáng kể. Tính toàn vẹn về thể chất này là rất quan trọng để thai nhi đang phát triển được giữ lại trong lòng tử cung cho đến thời điểm thích hợp để chuyển dạ sinh nở. Nhiệm vụ thứ hai, để chuẩn bị cho chuyển dạ qua ngã âm đạo, cổ tử cung sẽ mềm ra và mở rộng. Đây là một quá trình gọi là chín muồi của cổ tử cung. Những thay đổi về vật lý và cả bản chất hóa học là cần thiết để thai nhi thoát ra khỏi cổ tử cung và ra ngoài.
Tuy nhiên, vì bất cứ nguyên nhân nào gây thiếu máu tại chỗ, cổ tử cung không còn đảm bảo được hai chức năng nêu trên thì việc mang thai và chuyển dạ sẽ gặp nguy hiểm. Sản phụ bị bất túc cổ tử cung sẽ tăng nguy cơ bị sảy thai, sinh non hay chuyển da kéo dài, ảnh hưởng đến tiên lượng cuộc sanh và cả bé sơ sinh về sau nếu gặp phải di chứng sinh non.
2. Các nguyên nhân của bất túc cổ tử cung là gì?
Bất túc cổ tử cung là hệ quả của nhiều nguyên nhân đa dạng dẫn đến thay đổi cấu trúc tại chỗ. Những nguyên nhân này có thể là do quá trình suy thoái sớm tại cổ tử cung do các khiếm khuyết chức năng cổ tử cung tiến triển, có thể là do bất thường về mặt giải phẫu bẩm sinh như dị tật bẩm sinh Müllerian trong quá trình hình thành phôi thai, do tiếp xúc với diethylstilbestrol (DES) hoặc các dạng rối loạn collagen hệ thống trong hội chứng Ehlers-Danlos.
Ngoài ra, còn có các nguyên nhân gây biến chứng là thiếu máu cổ tử cung như các chấn thương trong vùng niệu dục, các thủ thuật can thiệp tại chỗ, bao gồm chấn thương do rách cổ tử cung khi chuyển dạ sinh lần trước, giãn cơ cổ tử cung trong thủ thuật phụ khoa có sử dụng dụng cụ đưa qua cổ tử cung và phẫu thuật cắt bỏ một phần cổ tử cung.
Bên cạnh đó, những can thiệp nội mạch trong vùng bụng chậu vì các bệnh lý khác cũng có thể gây thuyên tắc mạch máu cung cấp cho cổ tử cung và gây thiếu máu tử cung.
3. Triệu chứng thường gặp của bất túc cổ tử cung như thế nào?
Ra nước âm đạo là dấu hiệu cổ tử cung bắt đầu mở do bất túc cổ tử cung
Hầu hết các sản phụ đều không tự nhận thấy bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của tình trạng bất túc cổ tử cung khi chưa gây ra biến chứng. Theo đó, chẩn đoán này chỉ được phát hiện nếu sản phụ có đi khám thai định kỳ và được soi cổ tử cung.
Mặt khác, một khi có triệu chứng của bất túc cổ tử cung, sản phụ sẽ đến khám khi các dấu hiệu của sảy thai hay doạ sẩy thai trong tam cá nguyệt đầu và sinh non hay dọa sinh non trong nửa cuối tam cá nguyệt thứ hai, toàn bộ tam cá nguyệt thứ ba. Thông thường, nhất là ở người sinh con rạ với mốc thời gian từ tuần 14 đến 20 trong thai kỳ, cảm giác khi cổ tử cung bắt đầu mở do bất túc cổ tử cung là các dấu hiệu sau đây:
- Có cảm giác áp lực ở phần dưới khung chậu
- Bớt đau lưng hơn do khối thai đã dịch chuyển xuống dưới
- Cảm giác chuột rút nhẹ ở vùng bụng dưới hai hai chân do thai chèn vào các mạch máu ở vùng chậu
- Ra nước âm đạo
- Xuất huyết âm đạo
4. Điều trị trong bệnh lý bất túc cổ tử cung là gì?
Dù cho với bất kỳ nguyên nhân nào, nếu tình trạng bất túc cổ tử cung xảy ra trong thai kỳ, mục tiêu điều trị cần ưu tiên hàng đầu là phải tiếp tục giữ thai ổn định trong buồng tử cung.
Trước các sản phụ đi khám vì các dấu hiệu nêu trên, nếu bác sĩ nghi ngờ có thể gặp phải tình trạng này, các bước xử trí tiếp theo cần thực hiện nhanh chóng và cấp bách, nhất là khi sản phụ dọa sảy thai hay dọa chuyển dạ sinh con, đặc biệt là trên các phụ nữ đã từng có các can thiệp trên tử cung từ trước. Các hình thức xử trí lúc này bao gồm:
- Khâu cổ tử cung: Nếu thai nhi dưới 24 tuần hoặc sản phụ đã có tiền sử sinh non, đồng thời siêu âm cũng cho thấy cổ tử cung đang mở, sản phụ cần được can thiệp khâu cổ tử cung. Thủ thuật này có bản chất là dùng chỉ khâu cứng lại mép tử cung để gia cố, tăng cứng tính chất đóng kín của tử cung, giữ yên thai nhi trong buồng tử cung và có thể giúp ngăn ngừa sinh non. Cho đến tuần thai cuối cùng hay có dấu hiệu chuyển dạ, sản phụ sẽ được tháo chỉ để cổ tử cung bước vào quá trình chín muồi và việc sinh con sẽ diễn ra như thông thường.
- Bổ sung progesterone: Nếu sản phụ đã có tiền sử sinh non, bác sĩ có thể chỉ định tiêm các mũi tiêm hàng tuần của một dạng hormone progesterone gọi là hydroxyprogesterone caproate bắt đầu trong tam cá nguyệt thứ hai. Nồng độ cao hormone ngoại sinh sẽ giúp duy trì tính bền vững, đảm bảo cổ tử cung tiếp tục đóng kín trong phần thai kỳ còn lại.
Trong trường hợp chỉ thấy cổ tử cung mở một phần thông qua thăm khám lâm sàng, soi cổ tử cung và siêu âm qua âm đạo, không thấy nguy cơ dọa sảy hay dọa sinh non, sản phụ sẽ được hướng dẫn các biện pháp bảo tồn cho thai, tránh hoạt động mạnh hay gây sang chấn trên phần bụng dưới. Nếu có cơn gò tử cung, bác sĩ sẽ theo dõi tần suất và cường độ của cơn nhằm dùng thuốc ức chế gò sớm khi đúng chỉ định.
Ngoài ra, bản thân sản phụ cũng cần có chế độ sinh hoạt phù hợp, tăng cường thời gian nghỉ dưỡng, an thai, tránh đứng lâu hay ngồi lâu vì sẽ gây áp lực trọng lực trên vùng cổ tử cung, khiến cho cấu trúc vùng này kém bền vững hơn. Ngoài ra, các hoạt động quan hệ tình dục có xâm nhập vào âm đạo cũng cần nên tránh hay yêu cầu tuân thủ nghỉ ngơi tuyệt đối tại giường nếu bác sĩ đã can thiệp như vẫn còn dấu hiệu dọa sảy, dọa sinh non.
Tóm lại, sản phụ có thai kỳ với tình trạng bất túc cổ tử cung là một thai kỳ nguy cơ. Điều này chỉ phát hiện sớm nếu sản phụ có thăm khám thai định kỳ cũng như được hướng dẫn các dấu hiệu cảnh báo. Ngoài ra, vì những thủ thuật vào vùng bụng chậu hay ngay trên cổ tử cung đều có nguy cơ dẫn đến bất túc cổ tử cung, sự lựa chọn cơ sở y tế uy tín, chuyên nghiệp là một cách dự phòng biến chứng về sau.
Tại Phòng khám đa khoa Biển Việt hiện có dịch vụ siêu âm thai trọn gói như một giải pháp giúp mẹ bầu an tâm vì đã có sự đồng hành của đội ngũ y bác sĩ trong suốt thai kỳ. Khi lựa chọn Siêu âm trọn gói, thai phụ được:
- Quá trình mang thai được theo dõi bởi đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn
- Siêu âm, thăm khám đều đặn, phát hiện sớm các vấn đề bất thường
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 02435420311/ 0812217575/ 0912075641 hoặc đăng ký trực tuyến TẠI ĐÂY.
Địa chỉ: Số 18, Nhà Vườn 1, Tổng Cục 5, Bộ Công An, Tân Triều, Thanh Trì, Hà Nội.
