Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị tứ chứng Fallot hoặc các dị tật tim bẩm sinh khác có tắc nghẽn đường ra của thất phải thường nhập viện vì các cơn tím thiếu oxy. Mặc dù cơn tím ở trẻ sơ sinh là rất hiếm trong thời kỳ này nhưng chúng lại có thể xảy ra trong các tháng đầu đời tiếp theo, thường là 2 - 6 tháng tuổi, trong khi trẻ đang chờ đủ điều kiện để can thiệp phẫu thuật.
1. Cơn tím thiếu oxy là gì?
Cơn tím thiếu oxy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là một biểu hiện thường gặp trên những trẻ có luồng thông hai bên tim phải và trái, nhất là trong dị tật tim bẩm sinh có tím là tứ chứng Fallot. Tuy nhiên, cơn tím thiếu oxy vẫn có thể xảy ra ở trẻ em với các dạng hẹp động mạch phổi khác đi kèm với khuyết tật thông liên thất.
Các giai đoạn của cơn tím thiếu oxy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có các luồng thông trong tim là ảnh hưởng của sự mất cân bằng cấp tính giữa sức cản mạch máu trong phổi và hệ thống, dẫn đến tăng lưu lượng máu từ bên phải sang bên trái thông qua khuyết tật lỗ thông liên thất. Hệ quả là suy giảm tắc nghẽn đường thoát thất phải nhưng vì máu không lên được phổi mà nhanh chóng đi tắt vào đại tuần hoàn, là máu nghèo oxy, trẻ sẽ bị tím tái.
Các yếu tố kích thích xảy ra cơn tím thường là khi trẻ quấy khóc, đại tiện, bú hay cho ăn, giật mình thức giấc khi đang ngủ, mất nước, sốt, nhịp tim nhanh hay khi trẻ bị kích động.
2. Cơn tím do thiếu oxy biểu hiện như thế nào?
Các cơn tím thiếu oxy được đặc trưng bởi:
- Thường đi theo sau bởi các yếu tố khởi kích như trên nhưng chưa hay không kiểm soát được; ví dụ, trẻ càng quấy khóc, cơn tím biểu hiện càng nặng nề hơn
- Thở nhanh và sâu
- Tăng nhịp tim
- Ngất hay lơ mơ
- Co giật
- Giảm cường độ âm thổi trong tim do giảm lưu lượng máu qua shunt bất thường
- Nếu đứa trẻ lớn hơn và có nhận thức về tình trạng của mình, trẻ tự động có phản ứng ngồi xổm
Khi đó, các cơn tím thiếu oxy đòi hỏi phải được nhận biết và xử trí sớm để ngăn chặn sự diễn tiến nặng nề hơn cũng như phòng tránh các biến chứng do thiếu oxy kéo dài, mất ý thức, co giật hoặc thậm chí tử vong. Trong khi một số cơn tím đơn giản có thể tự phục hồi hay chỉ cần ngăn chặn, cải thiện yếu tố khởi kích, một số trường hợp phải cần can thiệp y tế chuyên biệt, bao gồm cả phẫu thuật cấp cứu.
3. Điều trị cơn tím do thiếu oxy ở trẻ nhỏ bằng cách nào?
Cách điều trị cơ bản ban đầu
Cách điều trị cơ bản ban đầu là những biện pháp có thể tự thực hiện tại nhà, lớp học hay bất cứ nơi đâu mà cha mẹ, cô bảo mẫu hay người chăm sóc những trẻ có dị tật tim bẩm sinh tím cần luôn ghi nhớ. Việc xử trí tức thời, kết hợp với ngăn chặn sự tiếp diễn của các yếu tố thúc đẩy sẽ có hiệu quả cải thiện cơn tím hay cắt được cơn một cách hiệu quả, giảm được số lần cần phải nhập viện.
Các điều trị cơ bản ban đầu bao gồm:
- Nhanh chóng ôm trẻ ở tư thế đầu-gối trong cánh tay của người chăm sóc, tức hông trẻ uốn cong, đầu gối của trẻ đưa lên cao, chạm lên ngực. Điều này sẽ giúp làm tăng sức cản mạch máu toàn thân, do đó làm giảm shunt từ phải sang trái và dẫn đến lưu lượng máu qua phổi nhiều hơn.
- Cho trẻ thở oxy qua mặt nạ. Thậm chí, các trường hợp cho trẻ thở máy không xâm lấn cũng đã tỏ ra hữu ích trong các trường hợp kháng thuốc.
- Bình tĩnh dỗ dành, trấn an trẻ, giảm sự sợ hãi, quấy khóc và kích động trước khi cần phải thực hiện các can thiệp đau đớn khác
Nếu nhận thấy các vấn đề bất thường của trẻ bố mẹ nên đưa bé đến thăm khám và tư vấn với các bác sĩ chuyên khoa.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE 0812217575/ 0912075641
Địa chỉ Phòng khám đa khoa Biển Việt: Số 18, Nhà Vườn 1, Tổng Cục 5, Bộ Công An, Tân Triều, Thanh Trì, Hà Nội.
